Podsumowanie wizyty studyjnej w Halle, 6-12.06,2011
Niemcy to kolejny kraj, który odwiedzi?a polska grupa wizytatorów ds. ewaluacji w celu poznania zasad funkcjonowania systemu edukacji oraz nadzoru pedagogicznego. Wizyta studyjna mia?a miejsce w Halle (Saksonia - Anhalt). Podczas wyjazdu wizytatorzy mieli mo?liwo?? spotkania si? z przedstawicielami szkó? podstawowych i ponadpodstawowych. Harmonogram spotka? obejmowa? równie? Instytut ds. Jako?ci oraz Kszta?cenia Nauczycieli „ LISA”, Uniwersytet w Halle, Uniwersytet w Lipsku, jak równie? Fundacj? France. Wizyta by?a koordynowana przez doktora z Uniwersytetu w Halle- pana Hartmuta Wenzla, z którym po tygodniu zaplanowanych spotka? i prezentacji, wizytatorzy mieli okazj? przedyskutowa? swoje spostrze?enia i zanalizowa? ró?nice pomi?dzy polskim, a niemieckim systemem nadzoru i edukacji:
System edukacji w Niemczech.Nauka w szkole rozpoczyna si? w 6 roku ?ycia dziecka (Grundschule – trwa 4 lata). Poziom umiej?tno?ci dzieci jest zró?nicowany niektóre z nich potrafi? czyta? i pisa? inne nie. Zatem w Grundschule praca z uczniami jest elastyczna- nauczyciele uwzgl?dniaj? ró?norodno?? poziomu. Nauczyciele szko?y podstawowej wspierani s? przez nauczycieli ze szkó? specjalnych (w Niemczech nazywane one s? Foerderschule – szko?y wsparcia). Po uko?czeniu szko?y podstawowej ucze? mo?e i?? do gimnazjum (klasa 5 – 12) lub ró?nego rodzaju szkó? zawodowych (klasa 5 – 10). Gimnazjum przygotowuje do matury, po której mo?na podj?? studia magisterskie; szko?y zawodowe – do tzw. zawodowej matury, po której mo?na podj?? studia zawodowe np. in?ynierskie. Jest mo?liwo?? przej?cia ze szkó? zawodowych do gimnazjum. Interesuj?ce jest, i? do matury przygotowywani s? uczniowie w tzw. Oberstufen trwaj?cej trzy lata. St?d je?li ucze? przechodzi do gimnazjum po szkole zawodowej musi przej?? ca?y cykl Oberstufe. Równolegle w systemie o?wiatowym s? jeszcze Foerderschule tzw. szko?y wsparcia dla dzieci z dysfunkcjami – dla uczniów niewidz?cych, nies?ysz?cych. Obecnie coraz wi?cej uczniów po szkole podstawowej wybiera gimnazjum. Szko?y prywatne stanowi? oko?o 20% wszystkich szkó?. Podobnie funkcjonuje system o?wiatowy w Saksonii
Zewn?trzna ewaluacja. Ewaluacja w Saksonii – Anhalt prowadzona jest przez pracowników Landesinstitut Sachsen- Anhalt (LISA). Do zada? Wydzia?u ds. jako?ci w szko?ach nale?y m.in.: opracowanie i przeprowadzenie kilkudniowych wizyt w szko?ach i przygotowywania ko?cowych sprawozda?; opracowanie, wdro?enie i ocena bada? w formie pisemnej lub online; przygotowanie, realizacja i ocena kontroli w szko?ach; tworzenie raportów na temat okre?lonych aspektów jako?ci. Motto przytoczone przez referentk?: „jest naszym staraniem zrozumie? jako?? pracy szko?y i jako?? nauczania (procesy i wyniki), by je dalej rozwija?”. Instytut (LISA) nie tylko przeprowadza zewn?trzn? ewaluacje, ale organizuje i przeprowadza centralne badania osi?gni?? uczniów oraz prowadzi dokszta?canie i doskonalenie nauczycieli.
Zewn?trzna ewaluacja. Ewaluacja wewn?trzna obejmuje nast?puj?ce obszary : warunki nauczania i uczenia si?; profesjonalizm nauczycieli, organizacja w szkole, klimat i kultura, zarz?dzanie szko??. Do metod i narz?dzi zewn?trznej ewaluacji mo?na : badania ankietowe w szkole, wizyta w szkole i wyniki prac pisemnych np. porównawczych, centralnych pisemnych egzaminów. Wizyta w szkole trwa od 2 do 8 dni. Opracowany jest szczegó?owy harmonogram dzia?a?: kolejno - przedstawienie zespo?u ewaluatorów, ogl?d (zwiedzanie) szko?y, ogl?d lekcji (20 min), wywiady z rodzicami (wybranymi przez szko??), nauczycielami, uczniami, dyrektorem, analiza dokumentów (programu rozwoju szko?y, planu nauczania, planu doskonalenia nauczycieli, planu wspierania dzieci o specjalnych potrzebach). Nauczyciele w wywiadzie pytani s? np. o ich wyobra?enie „dobrej” lekcji. Obserwacji lekcji s?u?y opracowany formularz z kryteriami. Raport przekazywany i prezentowany jest tylko zainteresowanej szkole. Raport zawiera cz??? opisow? uwzgl?dniaj?c? wyniki wywiadów i cz??? graficzn? opracowan? na postawie ankiet. Odr?bny materia? stanowi „wykres” dotycz?cy ogl?du lekcji. W czasie podsumowania (Rueckmeldekonferenz) nauczyciele pracuj? nad nast?puj?cymi zagadnieniami: Z czego jeste?my zadowoleni?, Co mo?na poprawi??, Jakie problemy s? do opracowania?, Jakie mamy w?tpliwo?ci? Raport nie posiada zalece?. Po ewaluacyjnym obowi?zkiem szko?y jest wyznaczenie celów (Zielvereinbarung) na najbli?sze rok/lata i przekazanie opracowanego materia?u wizytatorowi nadzoruj?cemu szko??. Wizytator sprawdza, czy cele zosta?y przez szko?? ju? wyznaczone i jakie dzia?ania szko?a podejmuje. Wa?ne jest, ?e tego typu ustalenia zostaj? dopiero w szko?ach wprowadzane i nie maj? one jeszcze obligatoryjnego charakteru.
Zach?camy do zapoznania si? ze sprawozdaniami poszczególnych uczestników wizyty studyjnej:
