Czego dowiedzieli?my si? od innych i jak to mo?emy wykorzysta? w nadzorze?

Pedagogicznym? Podsumowanie wizyt studyjnych odbytych w 2012

Wizyta studyjna w Szwecji 21-25 maja 2012

Czego si? dowiedzieli?my?

  W Szwecji system edukacji jest zdecentralizowany, a odpowiedzialno?? za jego funkcjonowanie spoczywa na jednostkach administracji. Parlament podejmuje uchwa?y w sprawie planów i programów nauczania, a rz?d odpowiedzialny jest za wdro?enie ich do realizacji. Natomiast Narodowa Agencja Edukacji wydaje dyrektywy zwi?zane z funkcjonowaniem szkó?, prowadzi doradztwo oraz przygotowuje testy na egzaminy krajowe. Kolejnym organem krajowym zajmuj?cym si? edukacj? jest Szwedzka Inspekcja Szkolna, która stanowi odpowiednik polskich kuratoriów. Do jej zada? nale?y mi?dzy innymi przeprowadzanie raz na 5 lat inspekcji w szko?ach i placówkach oraz wydawanie zezwole? na dzia?ania szkó? niezale?nych.
  Je?eli szko?a osi?ga niskie wyniki, to informowani s? o tym „kuratorzy”, czyli urz?dnicy sprawuj?cy nadzór nad dan? placówk? z ramienia gminy. Prowadz? oni rozmowy z dyrektorami i wspólnie poszukuj? rozwi?za? problemów trapi?cych szko??. Natomiast w przypadku stwierdzenia podczas ewaluacji przypadków ?amania prawa zawiadamiana jest o tym fakcie Szwedzka Inspekcja Szkolna, która przeprowadza szczegó?ow? kontrol? i wydaje zalecenia. Mo?e tak?e na?o?y? kary finansowe lub zamkn?? szko??.
  Wszystkie szwedzkie szko?y, podobnie jak w Polsce, s? zobowi?zane do prowadzenia ewaluacji wewn?trznej. Natomiast za ewaluacj? zewn?trzn? odpowiedzialne s? organy prowadz?ce, które zatrudniaj? w tym celu wyspecjalizowanych pracowników lub zlecaj? to odpowiednim firmom.

II wizyta studyjna w Halle

28. 05. 2012 – 03.06.2012

Czego si? dowiedzieli?my?

Podstaw? oceny ewaluacji zewn?trznej w Saksonii s? ramy jako?ciowe obejmuj?ce sze?? obszarów: wyniki nauczania, warunki nauki i nauczania, profesjonalizm kadry nauczycielskiej, organizacja szko?y, zarz?dzanie oraz atmosfera, kultura panuj?ca w szkole. Ka?dy z wymienionych wy?ej obszarów zawiera wska?niki. Nale?y doda?, ?e kontroli, a jednocze?nie zbadaniu podlega  jeszcze siódmy obszar dotycz?cy warunków techniczno-materialnych szko?y.
Ewaluacja zewn?trzna w Saksonii wykorzystuje empiryczne badania socjologiczne, analiz? tre?ci, obserwacj? i pytania w obr?bie wyznaczonych obszarów. Interesuj?ca dla uczestników by?a przedstawiona prezentacja na temat wykorzystania arkusza obserwacji lekcji, która odbywa si? na podstawie 14 kryteriów opisanych za pomoc? wska?ników.  Obserwacja lekcji w szkole trwa oko?o 20 minut. Zak?ada si? mo?liwo?? obserwacji, jak najwi?kszej liczby jednostek lekcyjnych. W wyniku tego szko?a otrzymuje informacj? zwrotn? zawieraj?c? konkretn? ocen? wraz z interpretacj? obserwowanych lekcji w danej szkole, m.in. w postaci diagramów, wykresów s?upkowych, ?rednich warto?ci.
G?ówn? przes?ank? raportu jest stworzenie obrazu pracy szko?y. Ponadto raport zawiera wskazówki i zalecenia s?u??ce szkole i nadzorowi pedagogicznemu.Wszystkim dzia?aniom  ewaluacyjnym towarzyszy wspieranie dzia?alno?ci szko?y we wszystkich jej obszarach. Po zako?czeniu ewaluacji zespó? pozyskuje równie? informacj? zwrotn? na temat przeprowadzonych bada? ewaluacyjnych.

System kszta?cenia   nauczycieli w Saksonii  ró?ni si? od systemu obowi?zuj?cego w Polsce w istotny sposób. W Saksonii kszta?cenie nauczycieli odbywa si? w dwóch etapach:  ·I etap – studium uniwersyteckie, daj?ce wiedz?  teoretyczn?, zako?czone egzaminem pa?stwowym,  ·II etap – praktyczne przygotowanie do zawodu, polegaj?ce na rozwoju kompetencji zawodowych zako?czone egzaminem pa?stwowym.
Kszta?cenie praktyczne trwa 16 miesi?cy  ( 4 miesi?ce – teoria, 8 miesi?cy – praktyka, 4 miesi?ce -przygotowanie do egzaminu) i odbywa si? w Instytucie ( 1 dzie? w tygodniu) i we wspó?pracuj?cych z nim szko?ach ( 4 dni w tygodniu). Ma charakter modu?owy i obejmuje 5 modu?ów: uczenie si? i nauczanie, wychowanie, ocenianie i doradztwo,  kompetencje nauczycieli ( metodyka), wspó?dzia?anie przy rozwoju szko?y.

Wizyta studyjna w Edynburgu 4-9 VI 2012

Czego si? dowiedzieli?my?

Wnioski zwi?zane z procesem inspekcji i raportem:

- szkoccy inspektorzy podczas inspekcji odpowiadaj? na trzy kluczowe pytania, skupiaj? si? na najwa?niejszych kwestiach

- przed inspekcj? dostaj? raport z ewaluacji wewn?trznej i bazuj? na nim prowadz?c inspekcj?

- w Szkockich raportach (po inspekcji), które s? upubliczniane zaobserwowali?my du?y stopie? ogólno?ci. Raport jest krótszy, w jasny i przyst?pny sposób prezentuje osi?gni?cia szko?y. Powinni?my si? na nim wzorowa?

- najlepsi dyrektorzy s? zapraszani do uczestniczenia w inspekcjach (w roli cz?onka zespo?u). Jest to wa?ne z punktu widzenia rozwoju dyrektora (w czasie inspekcji jest ekspertem i mo?e dzieli? si? swoim do?wiadczeniem z inspektorami i dyrektorami wizytowanych szkó?)

- w trakcie inspekcji szkoccy inspektorzy obserwuj? 50-60 zaj??. Wi?cej obserwacji lekcji mo?e przyczyni? si? do zmiany postrzegania przez nauczycieli swojej roli (patrzenie na proces z perspektywy ucznia). Potwierdza to s?uszno?? kierunku doskonalenia procedur ewaluacji w Polsce.

Wnioski w odniesieniu do systemu edukacji:

- patrzenie na proces z perspektywy ucznia i jego osi?gni??. W Polsce ca?y czas patrzy si? na proces nauczania i na nauczyciela. Takie odwrócenie perspektywy przyda?oby si? w naszym systemie

Wnioski na temat ?wiadomo?? i odpowiedzialno?? za proces poprawy, jako?ci

- zmiany, które dokona?y si? w Szkocji to zmiany mentalne (nauczyciele maj? powo?anie i s? dumni z tego, ?e ucz? innych, dzi?ki temu ca?y czas chc? poprawia?, jako??), a poprawiaj?c, jako??  buduj? kapita? na przysz?o??. ?wiadomo?? w?asnej roli sprawia, ?e nauczyciele podejmuj? dzia?ania naprawcze i systematycznie prowadz? autoewaluacj?. Warto pami?ta?, ?e proces zmiany w Szkocji, trwa ju? ponad 30 lat