I wizyta w Niemczech
5-10 czerwca 2011
Czego dowiedzieli?my si??
ewaluacja zewn?trzna obejmuje:
- wizyt? w szkole,
- inspekcj? szko?y,
- scentralizowane badanie osi?gni?? uczniów poprzez testy i sprawdziany,
- ankietowanie nauczycieli, uczniów, rodziców.
Ewaluacja prowadzona jest w nast?puj?cych obszarach, które tworz? ramy jako?ciowe:
- osi?gni?cia uczniów,
- nauczanie i warunki uczenia si?,
- profesjonalizm nauczycieli,
- zarz?dzanie szko??,
- organizacja pracy w szkole,
- atmosfera i kultura w placówce.
W zwi?zku ze wzrastaj?c? autonomi? szko?y i odpowiedzialno?ci? dyrektora pojawi?a si? potrzeba kszta?cenia kadry kierowniczej. St?d oferta studiów magisterskich w zakresie zarz?dzania ekonomicznego w administracji, skierowana do osób, które ju? pracuj? w szkolnictwie. Studia obejmuj? 9 modu?ów, a kszta?cenie prowadzone b?dzie w formie blendet learnig.
Relacje
Dzie? pierwszy
Dnia 5 czerwca br. rozpocz??a si? pi?ta wizyta studyjna wizytatorów ds. ewaluacji.
Znajdujemy si? w miejscowo?ci Halle (Saksonia), gdzie przez najbli?szy tydzie? b?dziemy
poznawa?y niemiecki system edukacji i nadzoru pedagogicznego. Podczas pierwszego
spotkania organizacyjnego wyrazili?my swoje oczekiwania co do wizyty:
- W jaki sposób jest zorganizowana zewn?trzna i zewn?trzna ewaluacja zewn?trzna w
niemieckim systemie o?wiaty w kontek?cie autonomii i zró?nicowania poszczególnych
landów (w szczególno?ci w Saksonii Anhalt)?
- Jakie narz?dzia s? wykorzystywane w ewaluacji zewn?trznej?
- Jak wygl?da, co zawiera i na co jest ukierunkowany raport z ewaluacji zewn?trznej?
- W jaki sposób wykorzystuje si? wnioski z raportów i wspomaga szko?y w poprawie jako?ci
jej pracy?
- Jaka jest rola/udzia? rodziców i uczniów w niemieckich szko?ach?
Jakie s? efekty szkolnej i poza szkolnej wymiany m?odzie?y?
- Jakie prawa maj? mniejszo?ci kulturowe?
- Jakie dzia?ania s? podejmowane w zwi?zku z wynikami jakie osi?gn?li niemieccy uczniowie
w badaniach PISA?
- W jaki sposób doskonalony jest system edukacji i ewaluacji w Niemczech?
- W jaki sposób kszta?cone s? dzieci o specjalnych potrzebach edukacyjnych?
- Jaki jest status ewaluatora?
- W jaki sposób indywidualizuje si? proces nauczania w Niemczech?
- W jaki sposób sprawowany jest nadzór pedagogiczny?
- Jak wygl?da proces kszta?cenia nauczycieli?
- W jaki sposób oceniani s? nauczyciele oraz czy system oceny jest powi?zany z systemem
awansu zawodowego i wynagrodze??
- Jak przebiega awans zawodowy nauczycieli?
Mamy nadziej?, ?e podczas wizyty uda nam si? uzyska? odpowiedzi na powy?sze pytania
Dzie? drugi
Rozpocz??y?my go od spotkania z prof. Hartmutem Wenzel, który wprowadzi? nas w system
edukacji w Niemczech. Wys?ucha?y?my go z du?ym zainteresowaniem zwracaj?c w
szczególno?ci uwag? na specyfik? tutejszej o?wiaty. Otó?, ka?dy kraj zwi?zkowy ma
w?asnego ministra kultury i w?asn? polityk? o?wiatow?. W zwi?zku z tym o?wiata w landach
jest bardzo zró?nicowana i trudna do porównania. Niemiecka konstytucja stanowi, ?e
kszta?cenie i spe?nianie potrzeb pa?stwa jest spraw? krajów zwi?zkowych. Czego nie reguluje
konstytucja, reguluj? kraje. Ministrowie kultury poszczególnych krajów zwi?zkowych
podczas wspólnych spotka? ustalaj? odgórne zalecenia w zakresie o?wiaty, które obowi?zuj?
dopiero z chwil? zatwierdzenia ich przez parlamenty landów. Za nadzór nad szko?ami
odpowiada pa?stwo, a za realizacj? zada? w tym zakresie odpowiadaj? poszczególne kraje.
W swoim wyst?pieniu profesor skupi? si? przede wszystkim na Saksonii, zaczynaj?c od jej
historii.
Fundacja A. H. Franckego to instytucja zajmuj?ca si? od ponad 300 lat kszta?ceniem i
edukacj?. Jej za?o?yciel by? profesorem na Uniwersytecie w Halle i we wspó?pracy z tutejsz?
instytucj? zajmuj?c? si? sierotami stworzy? obecny instytut, kieruj?c si? mottem „Dzieci oraz
dzieci osierocone i biedne potrzebuj? wykszta?cenia, aby wychowa? si? na chrze?cijan”. We
wspó?pracy z sieroci?cem zbudowano w ci?gu 10 lat trzy rodzaje szkó? (szko?? przekazuj?c?
wiedz? podstawow?, szko?? ?aci?sk? przygotowuj?ca uczniów na uniwersytet i tzw.
Pedagogikum dla dzieci z rodzin szlacheckich i bogatych), do których ucz?szcza?o oko?o
1000 uczniów. Du?a ich ilo??, wymaga?a du?ej ilo?ci nauczycieli, których jeszcze nie by?o.
Stworzy? on wi?c system edukacji, który studentów teologii mia? przygotowa? do nauczania,
tworz?c w ten sposób podstawy do kszta?cenia nauczycieli.
Obecnie, podobnie tak jak w Polsce obowi?zek szkolny trwa od 6 do 18 roku ?ycia. W
Saksonii funkcjonuj? bezp?atne i nieobowi?zkowe instytucje opieki nad dzie?mi
odpowiadaj?ce naszym ??obkom i przedszkolom. W wieku 6 lat dzieci rozpoczynaj? nauk? w
4 – letniej szkole podstawowej – Grundschule, w której przez pierwsze dwa lata nauczyciele
wyrównuj? poziom uczniów.
Po uko?czeniu szko?y podstawowej, najlepsi uczniowie kontynuuj? nauk? w 8 – letnim
Gimnazjum (klasy 5- 12), które ko?czy si? matur? umo?liwiaj?c? podjecie studiów na
uniwersytecie.
Pozostali ucz? si? w szkole II stopnia tzw. Sekendarschule, ko?cz?cej si? dwoma rodzajami
egzaminów daj?cych ró?ne mo?liwo?ci do dalszego kszta?cenia.
Oko?o 7% uczniów w Saksonii ucz?szcza do tzw. szko?y zbiorczej, która w jednym budynku
mie?ci oba typy szkó?. Oprócz tego funkcjonuj? Centra Kszta?cenia Specjalnego dla dzieci o
specjalnych potrzebach edukacyjnych. O zmianie szko?y decyduj? wyniki nauczania oraz
rodzice.
Po opublikowaniu bada? PISA (2000 rok) okaza?o si?, ?e wyniki uczniów w Niemczech by?y
niezadowalaj?ce, co okre?lono mianem kryzysu w o?wiacie. Doprowadzi?o to do zmian, które wdro?ono w 2003 r. Polega?y one m.in. na wprowadzeniu ogólnopa?stwowych standardów
maj?cych na celu rozwój kompetencji ucznia przede wszystkim w zakresie umiej?tno?ci, a nie
wiedzy, wdro?enie systematycznego sprawdzania wyników osi?ganych przez uczniów, a
tak?e coroczne przeprowadzanie centralnego badania kompetencji. Wprowadzenie
standardów wymusi?o konieczno?? opracowania przez szko?y odpowiednich programów
nauczania, których realizacja sprawdzana jest podczas wizytacji.
W szerszym zakresie o programach nauczania i ich tworzeniu, wypowiedzia?a si? zatrudniona
w Instytucie do Spraw Jako?ci Szkó?, a jednocze?nie nauczycielka szko?y podstawowej Uta
Bentke .
Nast?pnie ewaluacj? wewn?trzn? w szko?ach w Saksonii omówi?a pani RauchfuB,
nauczycielka i ekspert od SEIS (samoewaluacji w szkole) przedstawiaj?c m.in. gotowe
narz?dzia wykorzystywane przez wi?kszo?? szkó? sakso?skich (ankiety do uczniów,
nauczycieli, rodziców, pracowników, osób zarz?dzaj?cych), które nast?pnie s? opracowywane
przez instytut w Berlinie i przekazywane w formie raportu przeznaczonego wy??cznie dla
danej szko?y.
W SEIS badane jest 6 obszarów pracy szko?y, m.in. kompetencje nauczycieli, klimat szko?y,
zarz?dzanie.
Po zako?czeniu wizyty w fundacji i krótkim spacerze po Halle (urocze miasto, szczególnie
rynek!), spotka?y?my si? w grupie studyjnej dziel?c si? wra?eniami i refleksjami z pierwszego
dnia pobytu. Marzena Lipka, Anna Topór
Dzie? trzeci
Trzeci dzie? wizyty studyjnej w Halle rozpocz?? si? spotkaniem w Instytucie ds.
Jako?ci w Szko?ach oraz Kszta?cenia Nauczycieli (LISA) z Pani? Seymer, która omówi?a
zasady i praktyki zewn?trznej ewaluacji szkó? w Saksonii-Anhalt. Dowiedzieli?my si?, ?e
ewaluacja zewn?trzna obejmuje:
- wizyt? w szkole,
- inspekcj? szko?y,
- scentralizowane badanie osi?gni?? uczniów poprzez testy i sprawdziany,
- ankietowanie nauczycieli, uczniów, rodziców.
Ewaluacja prowadzona jest w nast?puj?cych obszarach, które tworz? ramy jako?ciowe:
- osi?gni?cia uczniów,
- nauczanie i warunki uczenia si?,
- profesjonalizm nauczycieli,
- zarz?dzanie szko??,
- organizacja pracy w szkole,
- atmosfera i kultura w placówce.
Pani Seymer szczegó?owo omówi?a jedn? z metod ewaluacji, jak? jest wizyta w szkole.
Rozpoczyna si? ona od powo?ania zespo?u i obejmuje:
- zwiedzanie i obserwacj? placówki,
- przeprowadzenie wywiadu z rodzicami (od 3 do 8 rodziców wybranych przez
szko??), z przedstawicielami nauczycieli i uczniów oraz kierownictwem szko?y,
- obserwacje ró?nych lekcji (po 20 min. na ka?dej lekcji, prowadzona przez dwóch
ewaluatorów),
- analiz? dokumentów.
Ostatniego dnia pobytu w szkole zespó? ewaluatorów przeprowadza rozmow? z dyrektorem.
Zbieranie danych trwa od 2 do 4 dni. W ci?gu 14 dni od rozpocz?cia wizyty ewlauatorzy
przekazuj? raport szkole po to, by mog?a ona wyrazi? swoj? opini? na jego temat i wnie??
uwagi, po czym powstaje jego ostateczna wersja.
Nast?pnym krokiem jest prezentacja raportu w placówce maj?ca na celu pomoc w lepszym
zrozumieniu jego tre?ci oraz wyznaczeniu celów i kierunków dalszego rozwoju szko?y.
Podobnie jak w polskiej szkole raport nie zawiera zalece? i rekomendacji.
Nast?pny prelegent, prof. dr Stephan Gerhard Huber, który jest odpowiedzialny za
wprowadzenie nowego systemu rozwoju kadr kierowniczych, przedstawi? g?ówne za?o?enia
tego systemu, maj?cego na celu popraw? jako?ci edukacji w Saksonii- Anhalt. Stwierdzi? on,
?e najwa?niejsze jest zapewnienie jako?ci nauczania, które mi?dzy innymi odbywa si?
poprzez zapewnienie jako?ci zarz?dzania, dlatego te? rozwijany jest system kszta?cenia kadry
kierowniczej poprzez organizacj? ró?norodnych szkole?. Temat ten zosta? poruszony równie? przez kolejnego wyk?adowc? Pana Graffa,
cz?onka zespo?u zajmuj?cego si? rozwojem kadr kierowniczych, który omówi? nowy system
kwalifikacji dyrektorów szkó?/mened?erów.
Nast?pnie g?os zabra?a Pani Buchheim, która jest odpowiedzialna za realizacj?
projektu „Ca?o?ciowe zarz?dzanie jako?ci? w szko?ach zawodowych” i omówi?a za?o?enia,
podstawy oraz metody tego projektu. Dowiedzieli?my si? mi?dzy innymi, ?e w SaksoniiAnhalt funkcjonuje 28 szkó? kszta?cenia zawodowego, które s? zarz?dzane centralnie. Do
problemów tych szkó? mo?na zaliczy?: zmniejszanie si? ilo?ci uczniów, siln? zale?no?? od
koniunktury w gospodarce, wiek nauczycieli (?rednia wieku oko?o 50 lat).
Ostatnimi prelegentami byli inspektorzy sprawuj?cy nadzór nad szko?ami
podstawowymi i gimnazjami, Pani Grinda i Pan Breuer, którzy przedstawili funkcj?
i rol? inspektoratu ewaluacji zewn?trznej. Omówili dok?adnie, w jaki sposób wykorzystywane
s? wyniki raportu z ewaluacji zewn?trznej. Na szczególn? uwag? zas?uguje fakt, i? w
przypadku uzyskania przez szko?? s?abych wyników, uruchamiane jest wsparcie ze strony
nadzoru pedagogicznego, który pomaga wytyczy? cele i kierunki dalszego rozwoju i
jednocze?nie monitoruje ich realizacj?.
Podsumowaniem dnia by?o spotkanie wszystkich uczestników wizyty studyjnej,
którzy podzielili si? swoimi spostrze?eniami. Jedni zwrócili uwag? na fakt, ?e: w SaksoniiAnhalt bardzo du?? wag? przyk?ada si? do kszta?cenia kadr kierowniczych, inni pozytywnie
wypowiadali si? o wspomagaj?cej funkcji nadzoru pedagogicznego. Jeszcze innym podoba?o
si? to, ?e wyniki ewaluacji s? przekazywane tylko szko?om (nie s? upubliczniane).
Janina Pi?tek i Bogumi?a Jarka
Dzie? czwarty
Czwarty dzie? wizyty studyjnej – Konferencja w LISA i wizyta w gimnazjum Lansberg
Z okazji Jubileuszu 20 - lecia Instytutu Jako?ci i Kszta?cenia Nauczycieli (LISA)
uczestniczyli?my w konferencji na temat jako?ci szkó? i szkolenia nauczycieli, któr?
zainaugurowa?y dzieci i m?odzie? prezentuj?c wyst?p wokalno-instrumentalny. Konferencja
odby?a sie w Halle, a uroczystego otwarcia dokona? dr Siegrfried Eisenmann - szef instytutu.
Przedstawi? on histori? niniejszej instytucji, przypomnia? jej za?o?yciela A. H. Francke
or?downika wszechstronnej edukacji nauczycieli. Nast?pnie zaprezentowano kierunki
rozwoju LISA - instytucji, która obejmuje wszystkie aspekty o?wiaty, pocz?wszy od wieku
przedszkolnego, poprzez m?odzie?, kszta?cenie nauczycieli i badania naukowe. Mówca
podkre?li? znaczenie LISA dla rozwoju jako?ci edukacji oraz czynione starania w kierunku
stworzenia takiego systemu edukacji, który wspó?tworzony jest przez spo?ecze?stwo, a
jednocze?nie jest przejrzysty, spójny z polityka pa?stwa i uznawany w Europie. W
konferencji wyst?pi?o kilku prelegentów, którzy wyrazili wyrazy uznania dla dzia?alno?ci
fundacji.
W dalszej cz??ci dnia uda?y?my sie do Gimnazjum w Landsberg. Cz?onkowie wizyty
studyjnej spotkali sie z dyrektorem szko?y, która przedstawi?a system edukacji funkcjonuj?cy,
na tym poziomie kszta?cenia, w Saksonii Anhalt oraz przebieg procesu ewaluacji zewn?trznej,
w??cznie z prezentacj? raportu.
Gimnazjum w Landsberg powsta?o po zjednoczeniu Niemiec, 20 lat temu. Jest szko?? licz?c?
oko?o 600 uczniów i 60 nauczycieli. Uczy sie w niej m?odzie? od klasy V do XII. Liczba
uczniów w oddziale na przedmiotach obowi?zkowych (j?zyk niemiecki, matematyka,
historia) wynosi od 26 do 28. Uczniowie w klasach od V do X otrzymuj? oceny, natomiast w
klasie XI i XII stosowana jest punktacja. Gimnazjum zatrudnia dwie grupy nauczycieli:
urz?dników pa?stwowych realizuj?cych 25-godziny tygodniowy wymiar godzin zaj??
dydaktycznych oraz nauczycieli, którzy realizuj? 23 godziny tygodniowo. Szko?a realizuje
projekt "Cyrk", którego celem jest rozwijanie pewno?ci siebie, komunikowanie sie ze sob? i
poznawanie siebie nawzajem. G?ównymi za?o?eniami koncepcji pracy szko?y s?:
- nauka j?zyków obcych;
- wielokulturowo??;
- wspó?praca mi?dzynarodowa;
- kszta?cenie umiej?tno?ci spo?ecznych, w tym komunikacji;
- przygotowanie uczniów na studia pod k?tem wyrabiania umiej?tno?ci studiowania;
- nacisk na rozwijanie samodzielno?ci i kreatywno?ci.
Szko?a wspó?pracuje z firmami lokalnymi, które przygotowuj? uczniów do wej?cia na rynek
pracy, np. poprzez symulacj? post?powania rekrutacyjnego w procedurze zatrudnienia. Cz?sto
efektem wspó?pracy jest zatrudnianie ich przez pracodawców.
Wizytatorzy poznali równie? szczegó?owo ramowy rozk?ad zaj?? obowi?zkowych i
nadobowi?zkowych realizowanych z uczniami w poszczególnych latach szkolnych. Na uwag?
zas?uguj?: zaj?cia prowadzone w ramach "Tygodnia Projektu" (temat przewodni jest wspólny
dla ca?ej szko?y i realizowany jest poprzez projekty klasowe inicjowane przez uczniów),
w??czanie uczniów w ?ycie szko?y (demokratyzacja), mo?liwo?? pisania pracy zwi?zanej z
zainteresowaniami ucznia w ramach dodatkowego maturalnego przedmiotu egzaminacyjnego (np. hodowla psów).
W dalszej cz??ci spotkania pani dyrektor zaprezentowa?a czynno?ci prowadzone w szkole, w
ramach ewaluacji zewn?trznej oraz przedstawi?a struktur? raportu zwracaj?c uwag? na
nast?puj?ce jego elementy:
- opis szko?y;
- porównywanie osi?gni?? uczniów;
- warunki uczenia sie i nauczania;
- profesjonalizm nauczycieli;
- organizacja szko?y;
- ocena pracy kierownictwa szko?y;
- atmosfera i kultura w szkole.
Otrzymany przez szkole raport - zdaniem dyrektora - zosta? zaprezentowany ?rodowisku
szkolnemu: rodzicom, uczniom i nauczycielom. W opinii pani dyrektor: "wa?ny jest raport,
ale wa?niejsze jest to, aby kto? z nami zosta? i wspiera? szko?? w dalszych dzia?aniach".
Gimnazjum ma aspiracje zmiany, d??y do stworzenia filozofii w?asnego dzia?ania.
Pobyt w gimnazjum dostarczy? nam wielu mi?ych wra?e?. Otwarto??, autentyczno?? i
szczero?? dyrektora wzbudzi?a w nas refleksje, którymi ch?tnie podzieli?y?my sie pod koniec
dnia. Gra?yna Troszy?ska, Anna Kaczmarek
Dzie? pi?ty
Wizyta na Uniwersytecie w Lipsku
Pi?ty dzie? wizyty studyjnej sp?dzi?y?my w Lipsku. Wraz z prof. Hartmutem Wenzlem
uczestniczy?y?my w spotkaniu na Uniwersytecie z przedstawicielami Sakso?skiego Instytutu
O?wiatowego (SBI) oraz pracownikami naukowymi uczelni. Mia?y?my mo?liwo?? pozna?
system o?wiatowy w Saksonii, procedur? (organizacj?, przebieg, narz?dzia, raport)
zewn?trznej ewaluacji, a tak?e badania prowadzone w celu uzyskania informacji, jak
wykorzystywany jest raport przez ewaluowane szko?y.
System o?wiatowy w Saksonii jest podobny do systemu o?wiatowego w SaksoniiAnhalt. Szczególnie zainteresowa?o nas, ?e dzieci nie s? obj?te obowi?zkiem rocznego
przygotowania do podj?cia nauki w szkole; wszystkie rozpoczynaj? nauk? szkoln? w wieku
lat 6 (przedszkola nie wchodz? w sk?ad o?wiatowej struktury organizacyjnej, podlegaj?
ministerstwu spraw socjalnych). Problemem dla w?adz o?wiatowych jest brak nauczycieli (od
2014 r. b?d? wakaty dla 1000 ucz?cych) oraz ma?a liczba osób podejmuj?cych studia
pedagogiczne. Sytuacja jest trudna, mimo i? w ci?gu 10 lat liczba szkó? zmniejszy?a si? o
po?ow?.
Zewn?trzna ewaluacja prowadzona jest przez pracowników SBI. Ewaluatorem mo?e
zosta? nauczyciel, który uko?czy roczne szkolenie. Ka?dy przeprowadza 16 ewaluacji w
ci?gu roku. Ewaluacja zewn?trzna s?u?y szkole ale równie? w?adzom o?wiatowym.
Przygotowanie do wprowadzenia procedury trwa?y kilka lat. W latach 2004-2006
w szko?ach, które si? dobrowolnie zg?osi?y, testowano opracowane wcze?niej narz?dzia. W
roku 2007 wprowadzono obowi?zkow? ewaluacj? zewn?trzn? i przewiduje si?, ?e do roku
2012 wszystkie szko?y w Saksonii zostan? zewaluowane. Metody badawcze stosowane w
ewaluacji to: wywiady (z dyrektorem szko?y, nauczycielami, rodzicami, uczniami),
ankietowanie, obserwacja lekcji i analiza dokumentów. Raport z ewaluacji ilustruje spe?nienie
kryteriów kolorami. I tak np. niskie spe?nienie kryterium - kolor czerwony - oznacza
konieczno?? bardzo pilnego podj?cia ?rodków zaradczych; bardzo wysokie spe?nienie
kryterium- kolor zielony, oznacza, ?e szko?a mo?e by? z siebie dumna. Raport jest bardzo
kolorowy?. Interesuj?ce jest, ?e informacje uzyskane w wywiadach (które trwaj? 1.5h)
zestawiane s? w kolumnach - mocne, s?abe strony w opinii rodziców, nauczycieli i uczniów.
Raport z ewaluacji zewn?trznej przekazywany jest tylko szkole. M?odzi naukowcy
Uniwersytetu Lipskiego przedstawili nam swoj? koncepcj? badawcz? realizowan? w ramach
projektu RuN-STUDIO; podj?li oni prób? rozpoznania, jak wykorzystywany jest raport z
zewn?trznej ewaluacji do rozwoju szko?y. Do udzia?u w projekcie zaprosili 16 szkó?, w
których przeprowadzona by?a zewn?trzna ewaluacja. Zamierzaj? uzyska? w szkole informacje
na temat przyj?cia (Rezeption ) i wykorzystania (Nutzung) raportu. Ka?da szko?a
zobowi?zana jest wyznaczy? cele dalszego rozwoju na bazie informacji zawartych w raporcie.
Cele te winna przekaza? wizytatorowi szko?y. M?odych badaczy interesuje, czy cele zosta?y
przez szko?y bior?ce udzia? w projekcie ju? wyznaczone, realizowane, jaka jest opinia
wizytatora nadzoruj?cego szko?? o podj?tych dzia?aniach. Interesowa?o nas, czy by?aby
mo?liwo?? uzyskania informacji o wynikach tych bada?. Wa?nym punktem spotkania by?a prezentacja naszego systemu o?wiatowego, form
nadzoru pedagogicznego oraz procedury ewaluacji zewn?trznej. Wyst?pienie naszej kole?anki
spotka?o si? z du?ym zainteresowaniem naszych niemieckich kolegów ewaluatorów.
W godzinach popo?udniowych prof. H. Wenzel pokazywa? nam uroki Lipska. Aniela Kami?ska, Ma?gorzata Skrzypczak
Dzie? szósty
Wizyta w Fundacji Francke i w szkole podstawowej Montessori, 10 czerwca 2011r.
Dzie? zacz?li?my wycieczk? po fundacji Francka za któr? dzi?kujemy Fridericke Lippodd.
August Hermann Franck (1663 – 1727) by? wielkim or?downikiem kszta?cenia sierot i dzieci
z ubogich rodzin. Upatrywa? w ich edukacji mo?liwo?ci indywidualnego rozwoju m?odego
cz?owieka. St?d, w 1698r. rozpocz?? budow? poka?nego obiektu, w sk?ad którego wchodzi?
sierociniec, zabudowa gospodarcza, szpital dzieci?cy, apteka, ksi?garnia, pomieszczenia
szkolne oraz znaczny obszar zielony. Ten ostatni pe?ni? funkcj? pierwszego ogródka
szkolnego. Aby pozyska? ?rodki na prowadzon? dzia?alno?? na rzecz sierot, dzieci z rodzin
ubogich i szlacheckich, uzyska? przywilej produkcji leków, piwa i druku ksi??ek. Idea
A.Francka rozprzestrzeni?a si? niemal na ca?y ?wiat, w tym i na Polsk? (?l?sk, Toru?, Gda?sk,
Boles?awiec).Obecnie Fundacja obok cz??ci muzealnej, realizuje zgodnie z preferencjami
swojego fundatora szereg projektów edukacyjnych. Na jej terenie, obejmuj?cym kilkana?cie
hektarów, funkcjonuj?: wydzia? teologiczny i pedagogiczny Uniwersytetu w Halle oraz
publiczne gimnazjum i szko?a muzyczna. Fundacja prowadzi Dom Pokole? b?d?cy miejscem
opieki nad lud?mi w podesz?ym wieku. Du?e wra?enie wywar? na nas „Gabinet Osobliwo?ci”
ukazuj?cy „ca?y ?wiat w jednym pomieszczeniu”. Zgromadzono w nim prototypy pierwszych
pomocy dydaktycznych – liczne makiety umo?liwiaj?ce zasady pracy np. drukarni. Obok nich
znalaz?y si? m.in. po?miertne maski woskowe, okazy ska?, muszli, preparaty drobnych
zwierz?t, kolekcja butów i r?kopisów z ró?nych stron ?wiata. Du?ym zaskoczeniem by?a dla
nas biblioteka, która powsta?a w 1726 roku i zgromadzono w niej 76 ty? doskonale
zachowanych woluminów oprawionych w zdobion? skór?. Wszystkie ksi??ki s?
elektronicznie zaewidencjonowane i udost?pniane wszystkim zainteresowanym w czytelni.
Stowarzyszenie rodziców za?o?y?o w obiektach Fundacji szko?? podstawow? dzia?aj?c?
wed?ug metody Montessori. W placówce obecnie uczy si? 168 dzieci, które ucz?szczaj? do 8
klas. Pracuje w niej 13 nauczycieli, 4 pedagogów specjalnych, 4 ogólnych, 10 wychowawców
oraz 4 m?odych ludzi ze s?u?by cywilnej i wolontariatu. Ciekawym rozwi?zaniem dotycz?cym
organizacji pracy nauczycieli (etat - 27 godzin) jest przygotowywanie si? w szkole do lekcji
bezpo?rednio po zaj?ciach. Sale, w których ucz? si? dzieci, pe?ne s? pomocy dydaktycznych
wykonanych równie? przez nauczycieli. Umo?liwiaj? one precyzyjne prowadzenie uczniów w
procesie praktycznego dochodzenia do wiedzy i nabywania okre?lonych umiej?tno?ci. Ka?de
do?wiadczenie i praktyczne zadanie dzieci wykonuj? samodzielnie pod bacznym okiem
nauczyciela. Do klasy IV uczniowie nie otrzymuj? ?wiadectw, ani ocen. Szko?a oferuje
rozszerzony program z wielu przedmiotów, np. geografii czy matematyki. Pani dyrektor
podkre?la?a, ?e: „w procesie nauczania nauczyciel nie jest w centrum – jest t?em”.
Kolejnym punktem dnia by? wyk?ad profesora Hartmuta Wenzel’a na temat planowanych od
pa?dziernika 2011r.studiów w Uniwersytecie w Halle. Dotychczas niewiele uniwersytetów
niemieckich proponowa?o kierunki zwi?zane z zarz?dzaniem o?wiat?, co sprawia?o, ?e oferta
dla przysz?ych dyrektorów by?a skromna. W zwi?zku ze wzrastaj?c? autonomi? szko?y i
odpowiedzialno?ci? dyrektora pojawi?a si? potrzeba kszta?cenia kadry kierowniczej. St?d
oferta studiów magisterskich w zakresie zarz?dzania ekonomicznego w administracji, skierowana do osób, które ju? pracuj? w szkolnictwie. Studia obejmuj? 9 modu?ów, a
kszta?cenie prowadzone b?dzie w formie blendet learnig.
Nast?pnym punktem dnia by?a dyskusja panelowa z udzia?em dyrektora szko?y II stopnia
zadania ewaluatora oraz nauczyciela pracuj?cego naukowo i zajmuj?cego si? problematyk?
wspomagania. Rozmowa pozwoli?a na porównanie sposobu przeprowadzania ewaluacji
zewn?trznej w Polsce i Saksonii Anhalt, statusu zawodowego nauczyciela oraz refleksj? na
temat zmian, jakie zasz?y w ostatnich latach.
Ostatni? cz??ci? wizyty by?o jej podsumowanie dotycz?ce: przygotowania organizacji, tre?ci
programowych oraz mo?liwo?ci praktycznego wykorzystania zdobytych do?wiadcze?.
Spotkanie pozwoli?o równie? na wskazanie mocnych stron oraz sformu?owanie rekomendacji
na przysz?o??. Wszyscy uczestnicy wyrazili opini?, i? program wizyty studyjnej by?
przemy?lany, logicznie uporz?dkowany, pozwala? nie tylko na poznanie dzia?ania instytucji
zajmuj?cych si? o?wiat?, ale równie? umo?liwia? zobaczenie niemieckich szkó?. Przewidywa?
równie? zwiedzanie Lipska, Halle i Berlina.
Iwona Szyma?ska
Joanna Kaczorowska
